หากเพื่อน ๆ มีโอกาสไปวัดเก่าแก่ใน กรุงเทพฯ อย่างวัดเทพธิดาราม วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม วัดอรุณราชวราราม ฯลฯ คงเคยเห็นรูปปั้นหินศิลปะจีนกันมาบ้าง แต่รู้ไหมว่า รูปปั้นเหล่านี้ที่เรียกว่า “ตุ๊กตาอับเฉา” มีที่มาที่ไปยังไง วันนี้แอดจะมาแชร์เกร็ดความรู้นี้ให้เพื่อน ๆ ได้รู้กัน
“ตุ๊กตาอับเฉา” หรือ “อับเฉาเรือ” ในสมัยรัชกาลที่ 3 ประเทศไทย (สยาม) มีการค้าขายกับประเทศจีน ผ่านเรือสำเภา ซึ่งตอนขนส่งสินค้าไทยไปจีน เรือจะบรรทุกสินค้าไปเต็มเรือ แต่ในตอนกลับ เรือไม่สามารถเดินทางกลับด้วยลำเรือเปล่า ๆ ได้ เนื่องจากเรือสมัยโบราณใช้ไม้ที่มีน้ำหนักเบา เมื่อเจอคลื่นลมแรงอาจล่มได้ จำเป็นต้องมีของถ่วงน้ำหนัก ไม่ให้เรือเบาเกินไป จึงเป็นที่มาของการใช้หิน แกะสลักเป็นของใช้ รูปปั้น หรือตุ๊กตาตามที่มีคนต้องการ ใส่ไว้ในห้องใต้ท้องเรือ ซึ่งเมื่อถึงไทย ก็จะมีการนำอับเฉาเหล่านี้มาตั้งตกแต่งวัดวาอาราม พระราชวัง หรือบ้านผู้มียศศักดิ์
ประเภทของอับเฉานั้นมีหลากหลายมาก ยกตัวอย่างได้ดังนี้
1. ตุ๊กตาหินที่มีรูปร่างสูงใหญ่ แต่งกายสวยงามเต็มยศอย่างขุนนางจีน มีทั้งฝ่ายบู๊ มือถืออาวุธ หน้าตาดุดันใส่เสื้อเกราะ ไปจนถึงฝ่ายบุ๋น หน้าตาอมยิ้ม สวมหมวกทรงสูงแบบนักปราชญ์ มือถือหนังสือเป็นนักปกครอง นักวางแผนแห่งราชสำนัก ซึ่งอับเฉาชนิดนี้เรียกว่า ลั่นถัน
2. รูปคนต่าง ๆ เช่น นักบวช ผู้หญิง ผู้ชาย เด็ก เซียน เทพ ฝรั่ง ซึ่งมีเครื่องแต่งกายแตกต่างกันตามช่างแกะหินจะจินตนาการ
3. รูปสัตว์ มีทั้งสัตว์ในจินตนาการเช่น มังกร หงส์ กิเลน และสัตว์ทั่ว ๆ ไปอย่าง เต่า ม้า ลิง เสือ สิงโต
4. สิ่งของเครื่องใช้ เช่น แท่นบูชา เสามังกร กระถางหิน เจดีย์จีน
5. สิ่งประกอบโครงอาคาร เช่น ขอบกั้นระเบียง บันได พื้นปูใบเสมา
เอาล่ะ ตอนนี้เพื่อน ๆ ก็รู้ความเป็นมาคร่าว ๆ ของตุ๊กตาอับเฉาแล้ว หากใครอยากเห็นของจริงสามารถตามไปดูได้หลายวัดเลย เช่น
- วัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามราชวรมหาวิหาร (วัดโพธิ์)
- 2 ถนนสนามไชย แขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร 10200
- เปิดทุกวัน ตั้งแต่ 08.00-18.30 น.
- 0 83057 7100
- https://goo.gl/maps/T4X37K8R4yCqPgk27
- วัดสุทัศนเทพวรารามราชวรมหาวิหาร
- 146 ถ.บำรุงเมือง แขวงวัดราชบพิตร เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร 10200
- เปิดทุกวัน ตั้งแต่ 08.00-20.30 น.
- 0 2622 2819, 06 3654 6829
- https://goo.gl/maps/KxFR89jWkDvniPnr7
- วัดอรุณราชวรารามราชวรมหาวิหาร (วัดแจ้ง)
- 158 ถนนวังเดิม แขวงวัดอรุณ เขตบางกอกใหญ่ กรุงเทพมหานคร 10600
- เปิดทุกวัน ตั้งแต่ 08.00-18.00 น.
- 0 2891 2185
- https://goo.gl/maps/vUWQN7PKVdY4DdYv6
- วัดเทพธิดารามวรวิหาร
- 70 ถ.มหาไชย แขวงสำราญราษฎร์ เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร 10200
- เปิดทุกวัน ตั้งแต่ 08.00-17.00 น.
- 0 2225 7425, 0 2621 1178
- https://goo.gl/maps/2nus2ngSZjYgJP7u5
- วัดราชโอรสารามราชวรวิหาร
- 258 ซอยเอกชัย 4 ถนนเอกชัย แขวงบางขุนเทียน เขตจอมทอง กรุงเทพมหานคร 10150
- เปิดทุกวัน ตั้งแต่ 06.00-18.00 น.
- 0 2893 7274
- https://goo.gl/maps/kAtcZdRdztXC73tj9
ถือเป็นการไปดูตุ๊กตาหินสวย ๆ และแวะทำบุญไปในตัวพร้อมกันเลย