เพื่อนร่วมทาง พา Go Local : เรือกอและ…ราชินีแห่งน่านน้ำแหลมมลายู
คำว่า “กอและ” มาจากคำว่า “ฆอและ” เป็นภาษามลายู หมายถึงโคลงเคลง หรือล่องลอย
ในอดีตเรือกอและมุ่งออกทะเลโดยอาศัยการกางใบ ใช้กระแสลมเป็นตัวช่วยในการล่องเรือ แต่ปัจจุบัน ชาวประมงก็เปลี่ยนมาใช้เรือกอและติดเครื่องยนต์แทนเพื่อความสะดวก รวดเร็ว คล่องตัว
ปัจจุบันเหลือชุมชนที่ต่อเรือกอและอยู่แค่ในจังหวัดปัตตานีกับนราธิวาสเท่านั้น
แหล่งต่อเรือกอและในจังหวัดปัตตานี
– ตำบลปะเสยาวอ อำเภอสายบุรี
– บ้านบางเก่า อำเภอสายบุรี
– หมู่บ้านน้ำบ่อ หมู่บ้านท่าน้ำ อำเภอปานะเระ
– หมู่บ้านบูดี ตำบลตะโล๊ะกาโปร์ อำเภอยะหริ่ง
แหล่งต่อเรือกอและในจังหวัดนราธิวาส
– หมู่บ้านทอน ตำบลโคกเคียน อำเภอเมือง อำเภอตากใบ
ลวดลายและจิตรกรรมบนเรือกอและ เป็นเสน่ห์ที่สร้างความแตกต่างระหว่างเรือกอและกับเรือประมงทั่วไป
ลวดลายของเรือกอและจะเป็นการผสมผสานลายจาก 3 วัฒนธรรมเข้าด้วยกัน ทั้งไทย จีน และมลายู
ลวดลายที่นิยมใช้เขียนจะแบ่งเป็นส่วนลายที่หัวเรือ นิยมเขียนเป็นรูปสัตว์ในตำนานหรือสัตว์ในจินตนาการเช่นพญานาค นก หนุมาน ราหูอมจันทร์ เมขลาล่อแก้ว รามสูรขว้างขวาน เป็นต้น ส่วนลายที่ท้ายเรือก็มักจะเป็นลายส่วนท่อนหางของสัตว์นั้นๆ
นอกจากนี้ก็ยังมีลายอื่นๆที่ประกอบไปตามหัวเรือ ท้ายเรือ ลำเรือ อาทิ ลายไทย ลายเครือเถา ลายดอกไม้ ลายพื้นบ้าน ลายแบบจีน ลายแบบมุสลิม ลายอาหรับรูปทรงเราขาคณิต
มรดกทางวัฒนธรรมอันทรงคุณค่า ที่สืบทอดต่อกันมาถึงรุ่นลูกรุ่นหลาน “เรือกอและจำลอง” ของที่ระลึกที่เป็นเหมือนสัญลักษณ์ของพี่น้องชาวปัตตานีและนราธิวาส
ยิ่งย่อส่วนของเรือให้เล็กลง ความยากในการต่อและเขียนลวดลายก็ยากตามไปด้วย
เรือกอและมีหัวและท้ายเรือที่เชิดสูงกว่าเรือประมงทั่วๆไป
ชาวบ้านเล่าให้ฟังว่ารูปทรงของเรือกอและถูกออกแบบให้คล้ายคลึงกับท่าทางในการรำของมโนราห์ ศิลปะการแสดงพื้นบ้านของพี่น้องชาวใต้
พ.ศ. 2518 จังหวัดนราธิวาสได้ฟื้นฟูประเพณีการแข่งเรือกอและขึ้นใหม่อีกครั้ง หลังจากที่เคยมีการจัดแข่งกันเรื่อยมาตั้งแต่สมัยโบราณ และช่างผู้ต่อเรือกอและได้พัฒนาขนาดเรือกอและให้เล็กลงและเรียวขึ้นกว่าเดิม เพื่อใช้สำหรับการแข่งประลองความเร็ว
ด้วยสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ 9 ที่ได้เสด็จพระราชดำเนินยังจังหวัดนราธิวาส เพื่อทรงประกอบพระราชกรณียกิจทั่วจังหวัดภาคใต้ทุกปี
ชาวบ้านจึงได้จัดประเพณีแข่งเรือกอและหน้าพระที่นั่ง ณ บริเวณปากแม่น้ำบางนรา อำเภอเมือง จังหวัดนราธิวาส จนถึงปัจจุบัน
โดยปีที่แล้วมีกำหนดจัดการแข่งขันระหว่างวันที่ 23-25 กันยายน 2560 ส่วนกำหนดการปีนี้ยังไม่กำหนดวันที่ที่แน่นอน ยังไงเพื่อนๆสามารถสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย สำนักงานนราธิวาส โทร. 073 542 345, 073 522 411-2
