เรื่องราวของราชบุรีที่ยังมีอีกมากมาย
ความเป็นเมืองเก่าของราชบุรีที่ปรากฏหลักฐานจากโบราณสถานในยุคทวารวดี และงานผ้าทอที่บ้านคูบัว จึงยังคงมีเรื่องราวเมืองราชบุรีในอดีตให้เรียนรู้กันต่อไป เพราะวันนี้โบราณสถาน โบราณวัตถุ ไม่ได้เป็นเพียงหน้าประวัติศาสตร์
ของสถานที่และวัตถุที่ถูกมองผ่าน แต่ได้รับความสนใจอย่างกว้างขวาง มีการติดตาม สืบสาวราวเรื่องชนิดพลาดตกกระแสกันไม่ได้ทีเดียว
ความเป็นเมืองเก่าสมัยทวารวดี โบราณสถานบ้านคูบัว ตำบลคูบัว ซึ่งพบหลักฐานทางโบราณคดีว่าดินแดนแห่งนี้เคยเป็นเมืองท่าที่เจริญรุ่งเรืองในยุคทวารวดี โดยสถาปัตยกรรมเมืองโบราณบ้านคูบัวได้รับอิทธิพลด้านศิลปะจากช่างสมัยคุปตะ ประเทศอินเดีย ปรากฏเป็นหลักฐานที่แสดงถึงพุทธศาสนาได้เข้ามาสู่ในประเทศไทยมากกว่า ๑,๐๐๐ ปี ทั้งโบราณวัตถุ เช่น เศียรพระพุทธรูป และโบราณสถาน เช่น โบราณสถานวัดโขลงสุวรรณคีรี และโบราณสถานที่อยู่ด้านหลังโรงเรียนวัดคูบัว
โดยโบราณสถานเป็นฐานเจดีย์รูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส ถัดขึ้นไปเป็นฐานบัวโค้ง ด้านบนเป็นลานประทักษิณ ชั้นที่สองเป็นฐานองค์เจดีย์ มีฐานบัวโค้งรองรับ บริเวณโบราณสถานร่มรื่นด้วยพรรณไม้ บรรยากาศสงบเย็น ยิ่งเมื่อได้อ่านเรื่องราวความเป็นมาของ
สถานที่มาก่อน จะชวนให้การเดินชมโบราณสถานสามารถจินตนาการย้อนสู่อดีตเมื่อครั้งที่นี่เคยรุ่งเรือง
นอกจากโบราณสถาน สามารถมาชมผ้าทอโบราณบ้านคูบัวที่ จิปาถะภัณฑสถานบ้านคูบัว ตำบลคูบัว ในบริเวณวัดโขลงสุวรรณคีรี เป็นพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นชุมชน จัดห้องแสดงในเรื่องต่าง ๆ ๑๐ ห้อง เช่น ห้องศิลปวัตถุโบราณสมัยยุคทวารวดี ห้องหุ่นขี้ผึ้งจำลองการจัดตั้งพิพิธภัณฑ์
ห้องจัดแสดงวิถีชีวิตชุมชนไท-ยวนที่เคลื่อนย้ายจากเมืองเชียงแสน เมื่อปี พ.ศ. ๒๓๔๗ มาตั้งถิ่นฐานที่เมืองราชบุรี
มีการจำลองลักษณะบ้านเรือนที่อาศัย เช่น ครัว หุ่นขี้ผึ้งหญิงกำลังคลอดและหมอตำแย หุ่นขี้ผึ้งหญิงหลังคลอดอยู่ไฟพร้อมลูกน้อย จัดแสดงการอยู่แบบครอบครัวใกล้ชิดและสั่งสอนลูกหลาน
ห้องภูมิปัญญาการทอผ้าจกไท-ยวนเชียงแสน และผ้าจกไท-ยวน ที่มีอายุกว่า ๒๐๐ ปี
ผ้าจกไท-ยวนมึถึง ๘ ลาย ลักษณะลวดลายคล้ายเส้นสายของเรขาคณิต และการให้สีสันของเส้นด้าย ผ้าจึงประณีตงดงามด้วยฝีมือ ห้องจัดแสดงการแต่งกายของชาติพันธุ์ต่าง ๆ ในจังหวัดราชบุรี เช่น ยวน ลาวโซ่ง ลาวเวียง มอญ กะเหรี่ยง จีน ไทยพื้นถิ่น การจัดแสดงทุกห้องมีความน่าสนใจอย่างยิ่ง เดินดูแต่ละห้องได้อย่างเพลิดเพลิน
จิปาถะภัณฑ์สถานเป็นสถานที่หนึ่งในราชบุรีที่ไม่ควรพลาดเข้าไปชม
สามารถเข้าไปเยี่ยมชมได้ทุกวัน เวลา ๐๙.๐๐-๑๖.๐๐ น.